toelichtingen

De levens van John Blow (1649-1708) en zijn leerling/collega Henry Purcell (1659-1695) speelden zich af in een tijd dat Engeland veel dramatische gebeurtenissen meemaakte, zoals de pestepidemie, de restauratie van de monarchie na de dictatuur van Cromwell, drie zeeoorlogen (in Nederland bekend als de eerste drie ‘Engelse’ oorlogen), de grote brand in Londen en de […]

Lees verder in Purcell en Blow

Wär Gott nicht mit uns diese Zeit is door Bach gecomponeerd in 1735, enkele weken na het Weihnachts-Oratorium. Hij was toen 50 jaar oud en het is een van zijn laatst gecomponeerde kerkcantates. De grondslag is Luthers versie van Psalm 124: ons leven is afhankelijk van Gods hulp, zonder welke wij ten onder zullen gaan. […]

Lees verder in Wär Gott nicht mit uns diese Zeit BWV14

Hoewel het Westerkerkkoor verknocht is aan Bach, komt er terecht wel eens iets anders op de lessenaars. Vandaag is dat Handel. Afgezien van het geboortejaar van Bach en Handel – voor beiden 1685 – is er weinig overeenkomst tussen de twee grootheden uit de barok. Of het moest zijn het gedeelde lot van een tragische […]

Lees verder in Handel en Bach

In zijn tijd was de Sloveen Jacobus Gallus (1550-1591) een vooraanstaand componist van kerkmuziek. Zijn achternaam is een Latijnse vertaling van Handl, Händl of Hänel, wat ‘Haan’ betekent. Hij was tot 1575 actief in Oostenrijk – in de abdij van Melk en in de Weense hofkapel – waarna een periode volgde van vervolgstudies en korte […]

Lees verder in Jacobus Gallus: Elisabethae vero impletum est tempus

“Christ unser Herr zum Jordan kam” zijn de eerste woorden van het Dooplied van Luther, dat aan deze cantate ten grondslag ligt. De koraalmelodie die aan die tekst gekoppeld is komt terug in elk deel van het werk, het kenmerk van een koraalcantate. In overeenstemming met het bovenstaande heeft de rivier de Jordaan een centrale […]

Lees verder in Cantate BWV 7 van J.S.Bach

Naast de overweldigende hoeveelheid kerkmuziek op Duitse teksten, de cantates en passionen, heeft Bach enkele belangrijke composities op Latijnse teksten nagelaten. Zo zijn er het Magnificat, de Grote Mis in b-klein en vier kleinere ‘Lutherse’ Missen. Het lijkt wellicht vreemd dat de protestantse Bach zich waagde aan zulke Latijnse werken, die tegenwoordig als katholiek worden […]

Lees verder in Over de Mis in g-klein, BWV 235

Dieterich Buxtehude (ca. 1637-1707) kan de muzikale vader van Johann Sebastian Bach worden genoemd. En op zijn beurt was Buxtehude een muzikaal kind van de Nederlander Jan Pieterszoon Sweelinck. Noord-Europa was het leefgebied van Buxtehude. Hij werd geboren in Denemarken, had contacten met Johan Reincken in Deventer en maakte een enorme carrière in Lübeck, waar […]

Lees verder in Buxtehude en Bach

De Engelse componist Herbert Howells (1892-1983) was een wonderkind. Als koorknaap van 11 jaar deed hij ook al dienst als hulporganist. Doordat zijn ouders het niet breed hadden, kon hij alleen met hulp van welgestelden naar het Royal College of Music in Londen, waar hij een sterleerling was. Zijn levenslange zwakke gezondheid zorgde er voor […]

Lees verder in Howells, House of the Mind

Het leven van alledag was bepalend voor de componeerwijze van Bach. Actuele behoeften, beperkingen of mogelijkheden wezen hem vaak de weg. In 1726 had Bach kennelijk de beschikking over een capabele altsolist, want hij schreef in enkele maanden maar liefst drie solocantates voor dat stemtype. Helaas is niet bekend op welke alt die zomer aller […]

Lees verder in Vergnügte Ruh, J.S.Bach

Het populaire Weihnachts Oratorium is bepaald niet het enige dat Bach voor de kerstdagen heeft geschreven. Het is trouwens de verzamelnaam voor zes losse cantates, elk bedoeld voor zes verschillende adventsdiensten. Daarnaast heeft Bach nog diverse andere kerstcantates gecomponeerd zodat hij, net als bij andere kerkelijke feesten, uit meerdere mogelijkheden kon kiezen. De twee cantates […]

Lees verder in Bachs kerstcantates