Was betrübst du dich, mein Herz? BWV 138 cantate voor de 15e zondag na Trinitatis Een belangrijk deel van de Bachcantates hoort tot de “koraal-cantates”, omdat door het hele werk de rode draad loopt van een toen bekend kerkgezang, waarvan de gemeente zowel de woorden als de melodie goed kende. Ondanks dat “feest der herkenning” […]
Lees verder in Toelichting BWV 138 en BWV 17toelichtingen
Over de cantates 37 en 44
Vanavond bevat de liturgie twee kleinere cantates van J.S. Bach, elk ongeveer 22 minuten lang. De eerste, BWV 37, is bedoeld voor Hemelvaartsdag, de volgende, BWV 44, voor de zondag daarna. Voor beide cantates bestaat het orkest uit strijkers, hobo’s en continuo. Wer da gläubet und getauft wird (BWV 37) De tekst gaat over geloof, […]
Lees verder in Over de cantates 37 en 44Toelichting BWV 23 en Der Gerechte kommt um
“Der Gerechte kommt um” van Bach/Kuhnau Dit vijf minuten durende motet is een opmerkelijk juweeltje. De stijl is niet die van Bach, maar zou op zijn plaats zijn tussen Schütz en Bach in. Het werk oogt eenvoudig maar heeft complexe harmonieën en is van een ontroerende schoonheid. De oorspronkelijke compositie is van Johann Kuhnau (1660-1722), […]
Lees verder in Toelichting BWV 23 en Der Gerechte kommt umToelichting cantate 72 Alles nur nach Gottes Willen
Bach was 41 jaar oud toen hij “Alles nur nach Gottes Willen” voor het eerst uitvoerde (1723). Hij had nog maar pas de functie van muziek-directeur in Leipzig aanvaard en heeft zich in die eerste jaren vooral toegelegd op het scheppen van enkele volledige jaargangen cantates voor de Lutherse eredienst. Ook zijn Johannes- en Matthäus-Passion stammen […]
Lees verder in Toelichting cantate 72 Alles nur nach Gottes WillenBachs Magnificat in Es-groot
Het was zijn eerste ‘proeve van bekwaamheid’ voor een grootschalig kerkelijk werk, bij de aanvang van Bachs functie als kerkelijk muziekmeester in Leipzig. We schrijven 1723. Tot dan toe had Bach zich, bij vorige werkgevers, beperkt tot kleinere cantates. Maar in Leipzig pakte hij groots uit. Voor de kerstavond dienst van 1723 componeerde hij de […]
Lees verder in Bachs Magnificat in Es-grootSchütz Musikalische Exequien
De Duitse componist Heinrich Schütz (1585 – 1672) was een vertegenwoordiger van de vroeg-barok. Hij werd honderd jaar voor J.S. Bach geboren, maar was een tijdgenoot van Gabrieli, Monteverdi en Sweelinck. Nederland beleefde zijn Gouden Eeuw en ook elders in Europa bloeiden de kunsten. Dat gebeurde ‘tegen de verdrukking in’, want her en der waren […]
Lees verder in Schütz Musikalische ExequienThe House of the Mind en Ich armer Mensch, ich Sündenknecht
The House of the Mind De sublieme tekst stamt uit de zeventiende eeuw en de muziek uit de twintigste. Maar beide zijn verbonden met de beroemde universiteitsstad Cambridge, waar zowel de dichter Beaumont als de componist Howells werkzaam zijn geweest, zij het met een tussentijd van enkele eeuwen. “Als we zijn uitgekeken op het ijdele […]
Lees verder in The House of the Mind en Ich armer Mensch, ich SündenknechtBWV 19 Es erhub sich ein Streit
Ter opening van het cantate-seizoen klinkt vandaag een monumentaal en heroïsch werk met in het orkest, naast de gebruikelijke strijkers, ook drie trompetten, drie hobo’s en slagwerk. Omdat deze cantate zeer hoog gecomponeerd is, zowel voor het koor als de solisten, is gekozen voor begeleiding op barokinstrumenten, die van nature een halve toon lager klinken. […]
Lees verder in BWV 19 Es erhub sich ein Streittoelichting BWV 176 en 230
Cantate 176 Es ist ein trotzig und verzagt Ding De titel Es ist ein trotzig und verzagt Ding is zelfs voor redelijke kenners van het Duits niet meteen zonneklaar. En bij verdere bestudering blijkt dat alleen voor geoefende bijbellezers een helder inzicht is weggelegd. Bach heeft deze keer een beroep gedaan op Christiane von Ziegler als […]
Lees verder in toelichting BWV 176 en 230Over cantate 131 Aus der Tiefe ruf’ ich, Herr, zu dir
Een noodkreet uit het duister, uit de ellende. Een smeekbede om Gods genade. Omdat deze cantate kennelijk voor een rouwdienst bestemd was, wordt gespeculeerd dat de aanleiding werd gevormd door een fatale stadsbrand in Bachs toenmalige woonplaats Mühlhausen. De jonge Bach was hier organist en dit werk uit 1707-08 is een van zijn vroegste cantates. […]
Lees verder in Over cantate 131 Aus der Tiefe ruf’ ich, Herr, zu dir